Ημερολόγιον Πολιορκίας, 25η Μαρτίου 1826: Οι ημίθεοι της Κλείσοβας

Μπαίνοντας Mάρτης, ο Ιμπραήμ ήθελε να τελειώνει με το απόστημα, τα θρασύτατα ανθρώπινα ράκη που είχαν ακόμα ανάσα να αντιστέκονται. Έβαλε το στολο του να χτυπάει νύχτα μέρα, όπλισε κι ένα στολίσκο με λατζόνια και τον έριξε μέσα στη λιμνοθάλασσα να ξηλώσει τα οχυρωμένα νησάκια. Αυτό το μυστήριο τέκνο της φύσης που μήτε ξηρά μήτε θάλασσα είναι. Πρώτο έπεσε το Βασιλάδι και μετά ο Ντουλμάς. Έβρχε κάθε μέρα βόλια και ήρωες εκείνο τον Μάρτη. Οι λίγοι της φρουράς, ηλεκτρισμένοι από την άνιση πάλη, ζώντας πια μόνο για να κερδίσουν χρόνο βγήκαν από τα προτειχίσματα και άρχισαν να σφάζουν στα τυφλά όποιον έβλεπαν. 300 Τούρκοι χάθηκαν μέσα στα χαρακώματα αλλά ο Ντουλμάς έπεσε. Το ίδιο και ο Πόρος. 

Έμενε μόνο η Κλείσοβα, το πιο απομακρυσμένο και το πιο μικρό από τα νησάκια της λιμνοθάλασσας. Μια μικροσκοπική σταλιά γης που δεν άξιζε καν να φιλονικήσουν για αυτή οι δύο μεγάλοι στρατηγοί του Σουλτάνου ποιος θα την πάρει πρώτος. Πρώτος ο παρακατιανότερος. Το πρωί της 25ης Μαρτίου ο Καπετάν Πασάς αρχισε τον καταιωνισμό για να ξεμπήξει μια χούφτα άνδρες με τέσσερα κανόνια και λίγα άθλια προτειχίσματα σε μια χαλκομανία γης με καλαμιές γύρω γύρω. Ο θάνατος προέκταση της αναπνοής. Τα ρημάδια τα φυσέκια κάποια στιγμή σώζονται, το εκκλησάκι της Παναγίας γίνεται κόσκινο, οι τραυματίες πρέπει να κόψουν μόνοι τους τα τραυματισμένα μέλη τους και οι νεκροί γίνονται τώρα ταμπούρια. Ο Σωτηρόπουλος κρατάει λιοντάρι, ακόμα και τα παλικάρια του Χατζηπέτρου τον παραδέχονται. Μέσα στον ορυμαγδό μερικές βάρκες πλησιάζουν από μακριά, κάποιος στριφογυρίζει το σπαθί πάνω από το κεφάλι του, να τον δουν από μακριά. Κίτσος Τζαβέλλας. 26 Μαίων. Σουλιώτης. Φορέας μεγάλου ονόματος, με θέληση να το τιμήσει. Ο Καρακαβίτσας είχε γράψει πως εκείνο το βράδυ ο Τζαβέλλας είχε δει την Παναγία στον ύπνο του να του λέει "σώσε με" και ξύπνησε απότομα, με τις πρώτες κανονιές...Μια οβίδα πολεμικού σπάζει το γιαταγάνι του. Θερίζονται οι βάρκες δεξιά κι αριστερά, αλλά αυτός φτάνει στον προορισμό του. Εφτά επιθέσεις και εφτά συντριβές μετράνε οι Τούρκοι μέχρι το μεσημέρι και ο Κιουταχής έχει σκυλιάσει τόσο που αρχίζει και μαστιγώνει τους άνδρες του μπαίνοντας σχεδόν στην θάλασσα σαν άλλος Φατίχ. Θα επιστρέψει στη σκηνή του με ένα τραύμα στο πόδι και αφήνοντας στα αβαθή μερικές εκατοντάδες νεκρούς. Ο Ιμπραήμ διαισθάνεται πως είχε έρθει η ευκαιρία μιας ακόμα νίκης, αφού οι Έλληνες θα έχουν λογικά εξαντληθεί. Η λογική όμως έχει εγκαταλείψει προ πολλού απογοητευμένη αυτό το κομμάτι γης με τους σεληνιακούς κρατήρες, τα υπόγεια φρεάτια των εκρηκτικών, τα ελικοειδή χαρακώματα, τα χωμάτινα προτειχίσματα και τους αρουραίους για πρωινό... Ο τακτικός στρατός του Μόρα Βαλεσή αφήνει τις τζατάρες και αρχίζει να βαδίζει κατά της Κλείσοβας σε φάλαγγες με βηματισμό, νταούλια και σάλπιγγες. Θαυμάσιος στόχος με τα κόκκινα χιτώνιά τους. Όσα καριοφίλια δεν είχαν σπάσει ξερνάνε φωτιά πάνω στους Αιγύπτιους. Πέφτουν ο ένας μετά τον άλλον, η λιμνοθάλασσα κοκκινίζει. Ο ουρανός ανοίγει, αυτό μας έλειπε τώρα...Ο Τζαβέλλας σημαδεύει τους παρδαλούς αξιωματικούς κι οι άλλοι τον μιμούνται. Ένας πιτσιρικάς με ένα σισανέ μεγαλύτερο από το μπόι του έχει σκαρφαλώσει στην οροφή του ναΐσκου και φυτεύει μια στο κεφάλι του ναυάρχου του Ιμπραήμ από τα 350 μέτρα. Αυτός κλονίζεται και πέφτει. Κατά το απόγευμα, το πολύχρωμο πλήθος της Ανατολής, αποδεκατισμένο και ακέφαλο από τους μπέηδές του, τρεις φορές καταματωμένο, τα μαζεύει και φεύγει...Φεύγει για πάντα αφήνοντας την Κλείσοβα στην αθανασία του αήττητου. Οι Μεσολογγίτες και οι Σουλιώτες αρχίζουν να κόβουν κεφάλια και να στήνουν τις σημαίες του Ισλάμ ανάποδα στους ψευτοπρομαχώνες τους, με την ημισέληνο προς τα κάτω. Εκείνη την ημέρα της πιο εντυπωσιακής (και άγνωστης) νίκης του Αγώνα, κλείνοντας πέντε χρόνια από το σηκωμό, κάπου 2.000 ψυχές χάθηκαν. Αριθμός νορμάλ για Μεσολόγγι. Τίποτα που δεν είχαν ξαναδεί στο αλωνάκι. Τελευταία σπονδή στον Άδη. Κι οι πικραμένοι αγέλαστοι νικητές που δεν έχουν πια τίποτα ανθρώπινο στο βλέμμα τους περιμένουν την Έξοδο. Όπως οι άλλοι το Πάσχα.